Zbirka propisa iz oblasti upravljanja rizicima od katastrofa - Collection of regulations in the area of disaster risk management

Upravljanje rizicima od prirodnih i antropogenih katastrofa predstavlja sistematski i multi-sektorski pristup čije korišćenje omogućava sprečavanje novih i smanjenje postojećih rizika. Jačanje državnih mehanizama smanjenja rizika od katastrofa je nezamislivo bez donošenja i usvajanja većeg broja strateških, zakonskih i podzakonskih propisa koji direktno ili indirektno uređuju spomenutu oblast. Potreba za usredsređenim delovanjem država na planu smanjenja rizika od katastrofa, prema Sendai okviru za smanjenje rizika od katastrofa, zahteva razumevanje rizika od katastrofa; jačanje sistema upravljanja rizicima od katastrofa u cilju upravljanja rizicima; ulaganje u smanjenje rizika od katastrofa u cilju jačanja otpornosti; unapređenje spremnosti za delotvorno reagovanje u slučaju katastrofa i izgradnja boljeg sistema od onog pre katastrofe u toku obnove, sanacije i rekonstrukcije. Rukovodioci i pripadnici subjekata i snaga sistema zaštite i spasavanja u Republici Srbiji imaju obavezu da poznaju i primenjuju propise koji se direktno/indirektno odnose na oblast katastrofa u cilju realizacije pravovremenih, stručnih i zakonski utemeljenih aktivnosti sprovođenja pripreme, ublažavanja, odgovora i oporavka od posledica katastrofa. Rukovodeći se time, u izdanju Naučno-stručnog društva za upravljanje rizicima u vanrednim situacijama odštampana je prva sveobuhvatna ,,Zbirka propisa iz oblasti upravljanja rizicima od katastrofa“ u Republici Srbiji. Polazeći od višegodišnjeg iskustva autora u naučno-istraživačkom radu, nakon detaljnih analiza odabrani su svi postojeći i relevantni strateški, zakonski i podzakonski propisi na osnovu kojih se zasniva sistem zaštite i spasavanja ljudi i njihove imovine za vreme katastrofa na području Republike Srbije. Pored nacionalnih zakonskih i podzakonih rešenja, zbirka propisa sadrži i najznačajnije međunarodne akte koji uređuju oblast upravljanja rizicima od katastrofa. Zbirka propisa namenjena je za polaganje stručnog ispita iz oblasti procene rizika predviđenog Pravilnikom o programu, načinu i troškovima polaganja stručnog ispita, postupku izdavanja i izgledu licence za procenu rizika. Pored toga, namenjena je i za polaganje stručnog ispita zaštite od požara predviđenog Pravilnikom o posebnoj obuci i polaganju stručnog ispita iz oblasti zaštite od požara. Takođe, namenjena je i svim pripadnicima interventno-spasilačkih službi (sektor za vanredne situacije, policija, vojska, služba hitne medicinske pomoći, gorska služba za spasavanje, jedinice civilne zaštite opšte i posebne namene, dobrovoljna vatrogasna društva) koji se u svom radu susreću sa reagovanjem u uslovima katastrofa, ali i zaposlenima u organima državne uprave, autonomne pokrajine i jedinica lokalne samouprave na poslovima koji se odnose na upravljanje rizicima od katastrofa. I na kraju, zbirka je namenjena istraživačima iz oblasti studija katastrofa, kao i studentima Univerziteta u Beogradu, Fakulteta bezbednosti, Kriminalističko-policijskog univerziteta, Geografskog fakulteta i drugih srodnih institucija.



Zbirka propisa se može naručiti preko imejla upravljanje.rizicima.vs@gmail.com.


Cvetković, V., Filipović, M., & Gačić, J. (2019). Zbirka propisa iz oblasti upravljanja rizicima u vanrednim situacijama - Collection of regulations in the area of disaster risk management: Naučno-stručno društvo za upravljanje rizicima u oblasti vanrednih situacija - Scientific-professional society for disasaster risk management.

https://www.researchgate.net/publication/328601619_Zbirka_propisa_iz_oblasti_upravljanja_rizicima_od_katastrofa_-_Collection_of_regulations_in_the_area_of_disaster_risk_management

ANALIZA GEOPROSTORNE I VREMENSKE DISTRIBUCIJE VULKANSKIH ERUPCIJA

Pružanje tektonski labilnih zona u Zemljinoj kori se poklapa sa geografskim rasporedom i pružanjem vulkanskih oblasti na Zemljinoj površini i ta uzajamna povezanost nije slučajna. Upravo stoga, najaktivnije vulkanske oblasti na Zemljinoj površini se nalaze duž oboda basena Tihog okeana koji se naziva ,,Vatreni pojas Pacifika“, i koji se prostire u vidu prstenastog pojasa duž istočnog, severnog i zapadnog oboda basena Tihog okeana (od ukupno 624 aktivna vulkana, vatrenom pojasu Pacifika pripada 418, odnosno skoro 70%). Druga vulkanska oblast obuhvata uporednički pojas od Sredozemnog mora do Sundskih ostrva (Sredozemna vulkanska oblast), dok se treća pruža u meridijanskom pravcu, središnim delom Atlantskog okeana, od ostrva Jan Majen do južnog Atlantika i poklapa se sa pružanjem Centralnog atlantskog praga-rifta. U Srbiji nema aktivnih vulkanskih pojava, ali značajno je spomenuti da su na njenoj teritoriji zastupljeni oblici tercijernog vulkanizma: Kosovsko-kopaonička-rudnička, Crnorečka i Južno-moravska.[1]  U period od 1900. do 2013. godine, na svetskom nivou, najviše vulkanskih erupcija dogodilo u Aziji (186), a najmanje u Evropi (24). U odnosu na ukupan broj vulkanskih erupcija u tom periodu, na prvom mestu je Azija (186), pa Amerika (162), Okeanija (46), Afrika (34) i na kraju Evropa (24)  (Tabela 1).

Procentualno, najviše poginulih (70,46%) i povređenih (50,25%) ljudi usled vulkanskih erupcija bilo je u Americi, a najmanje poginulih (0,81%), povređenih (0,27%), pogođenih (0,25%), kao i ljudi koji su ostali bez doma (3.73%) bilo je Evropi. Najviše pogođenih ljudi usled posledica vulkanskih erupcija bilo je u Aziji (59,29%). Dakle, po broju poginulih ljudi na prvom mestu je Amerika (70,46%), pa Azija (22,62%), Okeanija (3.81), Afrika (2.30%) i Evropa (0.81%). Po broju povređenih ljudi, na prvom mestu je Amerika (50.25%), pa Azija (42.02%), Afrika (7.26%), Okeanija (0,27%) i Evropa (0,21%). Po broju pogođenih ljudi, na prvom mestu je Azija (59.29%), pa Amerika (29.35%), Afrika (6.74%), Evropa (6.74%) i Okeanija (4.37%). Prema broju ljudi koji su ostali bez doma usled posledica vulkanskih erupcija, na prvom mestu je Afrika (48.09%), pa Azija (27.65%), Okeanija (12.24%), Amerika (12.24%) i Evropa (3.73%) 

Videti opširnije: Cvetković, V. (2014). Geoprostorna i vremenska distribucija vulkanskih erupcija. NBP – Žurnal za kriminalistiku i pravo, 2/2014, 153-171.

---

[1] D. Petrović; P. Manojlović, Geomorfologija, Beograd, 2003, str. 123.